نقش ویتامین‌ ها در جیره غذایی طیور

ویتامین و جیره‌ غذایی طیور

سلام به وب‌سایت تلاونگ خیلی خوش آمدید! در هفته‌های گذشته در مورد ضرورت وجود ویتامین در جیره غذایی طیور با شما همراهان صحبت کردیم. قول داده بودیم که در ادامه این مقاله، به اهمیت تمام اجزای یک دان استاندارد از جمله نقش ویتامین‌‌ها در جیره‌غذایی طیور بپردازیم. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی ماهیت، میزان پایداری، عوارض ناشی از کمبود و مسمومیت استفاده از برخی ویتامین‌ ها با شما اطلاعاتی را به اشتراک بگذاریم.

تلاش ما بر این است تا تمام اطلاعات کلیدی مورد بحث در هر مقاله را با زبانی شفاف و گویا برای شما علاقه‌مندان آماده کنیم تا شما را  از خواندن مطالب متفرقه و ناقص موجود در فضای اینترنت بی‌نیاز کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

نقش ویتامین‌ ها در جیره غذایی طیور

ویتامین در جیره غذایی طیور برای:

• قابلیت تکثیر
• حفظ یکپارچگی
• تقویت سلامتی
• کارکردهای فیزیولوژیک طبیعی

بسیار حائز اهمیت هستند. علاوه بر این، ویتامین‌ها در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی نقش داشته و در متابولیسم مواد غذایی حاصل از هضم پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها نیز شرکت دارند. اما سوال مهم‌تر اینجاست که هر کدام از ویتامین‌ها به طور جداگانه، چه نقشی در جیره غذایی طیور دارند؟

بیشتر بخوانید: چرا وجود ویتامین در جیره طیور مهم است؟

نقش ویتامین A در جیره غذایی طیور

این ویتامین با عنوان ویتامین حمایت کننده اپی تلیوم، در واقع نقش بهبود دهندگی رشد بافت‌ها و ضد عفونی را دارد و به مقدار زیاد در روغن کبد ماهی و علوفه سبز یافت می‌شود. علاوه بر این، ویتامین A به طور طبیعی در بافت‌های دامی وجود دارد و پودرهای حاوی پروتئین‌های دامی، نظير پودر گوشت، از منابع طبیعی ویتامین A در جیره‌های طیور است، اما این منابع در عمل بسیار اندک‌اند.

میزان پایداری ویتامین A

ویتامین A و کاروتنوئیدها در برابر اکسیداسیون در مجاورت هوا و عوامل اکسیدکننده حساس‌اند و دمای بالا را به مدت طولانی نمی‌توانند تحمل کنند. همچنین PH اسیدی منجر به ایزومر شدن آن می‌شود.

عوارض ناشی از کمبود ویتامین A در جیره غذایی طیور

کاهش جذب غذا، کندی رشد، کاهش رشد پرها، لاغری پرنده، کاهش ایمنی و مقاومت در برابر عفونت‌ها، کاهش تولید، عدم باروری و تلفات جنینی که بیشتر در ۶۸ تا ۷۲ ساعت پس از انکوباسیون رخ می‌دهد، از جمله عوارض جدی کمبود ویتامین A در جیره غذایی طیور است. در مراحل بعدی انکوباسیون، تغییرات دژنراتیو در مغز و ستون مهره‌ها و ناهنجاری‌های اسکلتی در طیور دیده می‌شود. همچنین نکروز اپیتلیوم دستگاه گوارش (اختلال در هضم و جذب غذا)، دستگاه ادراری (نقرس) و دستگاه تنفسی (عوارض تنفسی مانند تورم سینوس‌ها) در مراحل بعدی مشاهده می‌شود. علاوه بر این کمبود ویتامین A سبب انباشتگی نمود مترشحه موکوسی به صورت دانه‌های سفید در سینوس‌های بینی، مری و نای شده و اختلال در بینایی و بروز شب‌کوری از دیگر عوارض آن است.

عوارض ناشی از مسمومیت با ویتامین A

مهار جذب ویتامین‌های محلول در چربی، افزایش نیاز به ویتامین D3، احتمال جراحات ریکتزی، کاهش رشد همراه با کاهش پیگمانتاسیون پوست و ناهنجاری های اسکلتی، کاهش وزن، کاهش مصرف غذا، تورم و جرم گرفتن پلک‌ها به طوری که چشم‌ها بسته می‌شوند و باید با دست باز شوند، التهاب دهان و پوست مجاور پاها، کاهش مقاومت استخوان‌ها مهم‌ترین عوارض ناشی از مسمومیت با ویتامین A‌ در طیور است.

نقش ویتامین D₃ در جیره غذایی طیور

ويتامين D اصطلاحی عمومی است که برای تعدادی از مشتقات استرول‌ها، که از راشیتیسم حیوانات جلوگیری می‌کنند، به کار می‌رود. تنها یک فرم آن یعنی کلی‌کلسیفرول یا ویتامین D₃ به عنوان پیش ماده‌غذایی برای هورمون ۱- آلفا ۲۵ – دی‌هیدروکسی کلی‌کلسیفرول، که در تسریع جذب کلسیم، تشکیل استخوان و پوسته تخم مرغ در مرغ و پستانداران مؤثر است، عمل خواهد کرد. مرغ‌ها و سایر حیواناتی که در خشکی زندگی می‌کنند، مقدار کمی ویتامین D به صورت ذخیره دارند. روغن کبد ماهی، منبع اصلی ویتامین D است.

میزان پایداری ویتامین D₃

ویتامین D₃ در چربی اکسید شده از بین می‌رود. این ویتامین دمای بالا را به مدت طولانی، به خصوص در مناطق مرطوب نمی‌تواند تحمل کند. تماس با مواد معدنی کمیاب مانند سولفات آهن و اکسید منگنز باعث افت قدرت اثر ویتامین D₃ می‌شود.

عوارض ناشی از کمبود ویتامین D₃ در جیره غذایی طیور

ویتامین D₃ در جذب فسفر، جذب کلسیم از روده و کلیه و فراخوانی کلسیم از استخوان‌ها در مواقع افزایش تقاضای بیولوژیک نقش دارد. ریکتز (جذب ناقص مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر)، استئوپروزیس، بزرگ شدن محل اتصال دنده به ستون مهره‌ها (حالت تسبیح مانند)، نرمی منقار و پنجه‌ها، خمیدگی تیغه استرنوم (حالت S شکل می‌یابد)، رشد ضعيف، افت تولید، اثر منفی بر ضریب رشد و تبدیل غذایی، کاهش قابلیت جوجه درآوری، سندرم مرگ ناگهانی ناشی از ریکتز افزایش لمبه گذاری تاول سینه، افزایش قطر پوست زانوها در گله‌های گوشتی، کاهش قدرت باروری خروس ها به علت عدم توانایی جفت گیری از علائم این کمبود است. در این  میان باید به کاهش قابلیت جوجه درآوری ناشی از عدم توانایی جوجه در شکستن پوسته به علت کلسیفیکاسیون ناکافی و عدم رشد نیز باید اشاره نمود.

عوارض ناشی از مسمومیت با ویتامین D₃  

مقادیر زیاد ویتامین D₃ ممکن است به رسوب کلسیم در کلیه‌ها منجر شود. ازدیاد مصرف ویتامین D₃  منجر به کاهش وزن نیز می‌شود. ویتامین D₃ به میزان ۱۰ بار بیشتر از ویتامین D₂ سمی است. از طرفی ویتامین A خاصیت جلوگیری‌کننده از عمل سمی شدن ویتامین D را داراست.

نقش ویتامین E در جیره غذایی طیور

ویتامین E در واقع دسته‌ای از ایزومرها به نام توکوفرول است. توکوفرول‌های طبیعی در دستگاه گوارش به درجات مختلف از بین می‌روند و تماما در اختیار پرندگان قرار نمی‌گیرند. برای رفع این مشکل، از اشکال تجارتی ویتامین E که به شکل استات هستند و در دستگاه گوارش از بین نمی‌روند، استفاده می‌شود. ذخیره ویتامین E در کبد، بسیار کم است و حداکثر جذب آن در روده‌های کوچک انجام می‌گیرد.

ویتامین E مهمترین آنتی اکسیدان بیولوژیک جهت پیشگیری از اکسیداسیون چربی‌های غیراشباع در بدن است. ویتامین E با حفظ یکپارچگی غشاءهای بیولوژیک در تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن، منجر به افزایش تنفس داخل سلولی می‌شود. همچنین منجر به حفظ یکپارچگی عروق، ماهیچه‌ها و دستگاه اعصاب مرکزی می‌شود. این ویتامین از طریق جلوگیری از نابودی اکسیداتیو اسپرم‌ها و تاثیر بر غده هیپوفیز و سایر هورمون‌ها، در باروری نقش مهمی دارد. ویتامین E خاصیت ضد مسمومیت با فلزات سنگین مانند سرب و آرسنیک دارد و وجود آن برای واکنش‌هایی نظیر فسفریلاسیون، ساخت اسید آسکوربیک، اسید آمینه سولفوره و متابولیسم ویتامین B₁₂ ضروری است.

میزان پایداری ویتامین E

پایداری ویتامین E مانند دو ویتامین قبلی بسیار کم است؛ در مجاورت بعضی از مواد معدنی و اسیدهای چرب غیراشباع، اکسید می‌شود. ویتامین E در برابر مواد قلیایی نیز حساس است.

عوارض ناشی از کمبود ویتامین E در جیره غذایی طیور

در ۵ تا ۷ ماهگی بروز بیماری آنسفالومالاسی یا Crazy Chick Disease، شاهد عدم تعادل، به پهلو افتادن، حرکت دادن پا به صورت دورانی، فلجی عضلات گردن، لکه‌های خونریزی روی مغز و مخچه هستیم. نژادهای سنگین و جنس نر به این بیماری حساس‌ترند.

عوارضی مانند سوء تغذیه عضلانی، کندی رشد، افزایش تلفات، دژنرسانس و نکروز رشته‌های عضلانی به خصوص در عضلات سینه و سنگدان که به صورت رشته‌های عضلانی سفید رنگ به ویژه در جوجه اردک و جوجه بوقلمون رخ می‌دهد و زمانی که جیره دارای کمبود سیستین و متیونین است، بیشتر اتفاق میفتد.

خیز زیر جلدی این عارضه در ۲ تا ۸ هفتگی بروز می‌یابد و منجر به افزایش نفوذپذیری و جراحات مویرگی می‌شود که با خروج پلاسما و خون همراه است. این خونریزی در زیر پوست، پرده قلب و فضاهای بین عضلانی و سینه و شکم رخ می‌دهد. در این عارضه نیز، استفاده از آنتی اکسیدان‌های مصنوعی جهت درمان بی‌فایده است و می‌توان با اضافه کردن ویتامین E و یا سلنیوم، پیشگیری و درمان را آغاز کرد.

کمبود ویتامین E منجر به نابودی بافت‌های بیضه و اسپرم شده و در نتیجه مسبب کاهش باروری و قابلیت جوجه آوری می‌شود. جنین‌ها ۲ تا ۵ روز پس از انکوباسیون تلف می‌شوند. این کمبود، منجر به کاهش تولید تخم مرغ، کاهش پاسخ ایمنی و نیز همولیز گلبول‌های قرمز می‌شود. و در نهایت، کمبود ویتامین E همچنین منجر به اثرات منفی بر ضریب تبدیل موادغذایی می‌شود.

عوارض ناشی از مسمومیت با ویتامین E

کاهش وزن، کاهش هماتوکریت، افزایش نیاز به ویتامین D₃، کاهش خاکستر استخوان، کاهش کلسیم و فسفر پلاسما و اختلال در آهکی شکل استخوان از جمله عوارض مسمومیت با ویتامین E‌ است.

خلاصه کلام

در این مقاله سعی کردیم تا در ادامه مطالب قبلی درباره ضرورت وجود ویتامین‌ها در جیره غذایی طیور، نقش ویتامین‌ ها در جیره غذایی طیور و بطور خاص نقش سه ویتامین A،D₃ و E را در رشد و پایداری تولید طیور را مورد بررسی قرار دهیم. این سری از مقالات که به اهمیت اجزای یک جیره‌ی استاندارد برای رشد و پرورش طیور می‌پردازد در بخش‌های بعد ادامه پیدا خواهد کرد. برای مطالعه بیشتر در این حوزه سایت و بلاگ تلاونگ را دنبال کنید.
همچنین اگر درباره موضوعات مطرح شده در این مطلب سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید سوالات خود را در بخش کامنت‌ها با ما درمیان بگذارید تا متخصصین ما در اسرع وقت نسبت به آن‌ها پاسخگو باشند.